ဓမၼ ၏ ပင္ကိုယ္သတၱိ

ဓမၼသည္ ေရႏွင့္သေဘာျခင္း အလြန္နီးစပ္၏။ ေရကို လူေတြအားလံုး
ေန႔စဥ္ေသာက္သံုးေနသည္။ေရကို သံုးစြဲသည့္အခါ -

(က) Person (ပုဂၢိဳလ္မေရြး)
လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ အသက္အရြယ္မေရြး၊ အေခ်ာအလွမေရြး၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာမေရြး၊ အယုတ္ အလတ္အျမတ္မေရြး ပုဂၢိဳလ္ တိုင္း သံုးစြဲႏိုင္သည္။

(ခ) Place - (ေနရာမေရြး)
ႏိုင္ငံေတြ၊ ၿမိဳ႕ေတြ၊ ရြာေတြ၊ အိမ္ေတြ မေရြးဘဲသံုးစြဲႏုိင္ၾကသည္။

ေထရ၀ါဒ နွင္႔ မဟာယာန ကြာၿခားခ်က္မ်ား

စာေတြမ်ားေပမဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္တိုင္းသိသင့္ေသာ

အခ်က္မ်ားမို႔ ေသခ်ာဖတ္ေပးေစလိုပါသည္။

အ ခ်ိန္ ေရြး မ ေန နွင့္။

ဥပုသ္ေစာင့္ရျခင္း၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္

ဥပုသ္ေစာင့္ရျခင္း၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ မေတာ္မတရားလုိခ်င္မႈ ေလာဘ၊
ၾကမ္းၾကဳတ္မႈ ေဒါသ၊ မုိက္မဲေတြေ၀မႈ ေမာဟ တုိ႔ နည္းပါးေအာင္ လုပ္ျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ အဆင္းအာရုံ၊ အသံအာရုံ စေသာ ငါးျဖာအာရုံတုိ႔အေပၚမွာ မွီၿပီး မေကာင္းတဲ့ စိတ္ မ၀င္မိေအာင္၊ မျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ႀကဳိးစားျခင္းကုိ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္း ဟုေခၚပါသည္။

အားလုံး မဂၤလာပါဗ်ာ။စမ္းသပ္ေနဆဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ပိုစ္ ့ေတြ တင္ေပး ပါေတာ ့မယ္။

ဒါနကုသလ အသင္း ၿဖဴးၿမိဳ ့ (၂၄)ႏွစ္ ခရီးေ၇ာက္ရွိေနပါၿပီ။ယေန ့ထိ ပါ၀င္လွဴဒါန္းၾကတဲ ့အသင္း၀င္မ်ားေၾကာင္ ့သာ ဆက္လက္တည္ရွိေနတာၿဖစ္ပါတယ္။ဥးီေဆာင္အဖြဲ ့အေနၿဖင္ ့စြမ္းနိုင္သေရြ ့ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားပါမယ္။

တန္ဖုိးရွိေလာကနိတီမ်ား

ပ်င္းရိျခင္း၏အက်ိဳးဆက္ ပ်င္းေသာသူအား အတတ္ပညာ အဘယ္မွာ တတ္အံ့နည္း။
အတတ္ပညာမရွိေသာသူအား ဥစၥာအဘယ္မွာ ရအံနည္း။
ဥစၥာမရွိေသာသူအား ခ်မ္းသာအဘယ္မွာ ရအံနည္း။
ခ်မ္းသာမရွိေသာသူအား ေကာင္းမႈအဘယ္မွာ ရအံ့နည္း။
ေကာင္းမႈမရွိေသာသူအား နိဗၺာန္ အဘယ္မွာ ရႏိုင္ပါအံ့နည္း။

ၿမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ 'မာရ္ ငါးပါး'

`မာရ္´ ဟူေသာ ပါဠိစကား၏ အနက္မွာ `ေသျခင္း´ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ ပါဠိဓာတ္က်မ္းမ်ားက `မရ ၊ ပါဏစာေဂ ၊ မရဓာတ္သည္ အသက္ကို စြန္႔ေစျခင္း အနက္၌ ျဖစ္၏။´ဟု ဆိုသည္။ ပါဠိအဂၤလိပ္ အဘိဓာန္မ်ားက `မာရ´ကို Death ေသျခင္း ဟု ဖြင့္ဆိုၾကသည္။
`မာရ၊ မာရ´ဟူသည္ ေသျခင္းကို ဆိုလိုေပသည္။
`မာရဓမၼ´ဟူသည္ ေသျခင္းတရား ပင္ျဖစ္သည္။ ဟူ၍ ဖြင့္ျပေတာ္မူထားသည္။ 
သို႔ျဖစ္၍ သက္ရွိသတၱ၀ါမ်ား ေသျခင္း၊ ေသေစျခင္းကို `မာရ...မာရ္´ဟုေခၚေၾကာင္း လက္ရင္းက်က် မွတ္သားရပါသည္။ သတၱ၀ါမ်ား ေသရျခင္း၏ အေၾကာင္း၊ ေသျခင္းမကင္းရသည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို ရွာၾကည့္ေသာ္ ငါးမ်ဳိး ေတြ႕ရသည္။

1. ေဒ၀ပုတၱ မာရ္ = မာရ္နတ္
2. ကိေလသ မာရ္ = ကိေလသာဆယ္ပါး
3. အဘိသခၤါရ မာရ္ = ျပဳျပင္စီရင္မႈ
4. ခႏၶ မာရ္ = ခႏၶငါးပါး
5. မစၥဳ မာရ္ = ေသျခင္းတရား တို႔ျဖစ္သည္။

တရားအဘိဓမၼာ နာၾကားရျခင္းအက်ဳိး (၅)ပါး ႏွင့္ ဆုံးမျခင္း အဂၤ ါ ( ၅ )ပါး

တရားအဘိဓမၼာ နာၾကားရျခင္းအက်ဳိး (၅)ပါး

တရားနာျခင္းကို "ဓမၼႆ၀န" ဟုေခၚသည္။ တရားနာရာ၌

၁။ မၾကားဖူးေသးေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ၾကားရျခင္း၊

၂။ ၾကားဖူးေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို ထပ္၍ ရွင္းလင္းစြာ
နားလည္ရျခင္း၊

ယဥ္ေက်းလိမၼာ ဆံုးမစာ

၁။ အနႏၲငါး၊ ဦးထိပ္ထား၊ ညြတ္တြားပါကြဲ႔ မေမ့နဲ႔။

၂။ ဆရာ မိဘ၊ ဆိုဆံုးမ၊ လိုက္နာၾကကြဲ႔ မေမ့နဲ႔။

၃။ မိဦး ဖဦး၊ ဆရာဦး၊ ခူး၍ေနာ္ကြဲ႔ မစားနဲ႔။

“ဆု” မေတာင္းဘဲ ျပည့္တဲ႔နည္း

ဓမၼ ဆုိတဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ ဗုဒၶက “သဘာဝရဲ႕ အမွန္တရား” လုိ႔ ေျပာခဲ႔တဲ႔ အေၾကာင္း ဝိပႆနာ ဆရာႀကီး ဦးဂုိအင္ဂါ က ၁၀ ရက္ တရားပတ္ မွာ ေျပာျပခဲ႔ပါတယ္။ သဘာဝရဲ႕ အမွန္တရားဆုိတာ သဘာဝအတြင္းမွာ တည္ရွိေနၾကတဲ႔ သတၱဝါေတြ အားလုံးအတြက္ ထပ္တူထပ္မွ် မွန္ကန္တဲ႔ အေၾကာင္းတရား ျဖစ္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ဘာကိုေခၚပါသလဲ (ဓမၼဒူတ အရွင္ပညာေဇာတ)

"ဆရာေတာ္ဘုရား၊ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ဘာကိုေခၚပါသလဲဘုရား၊ ဘာသာျခားတစ္ဦးဦးက ေမးလာလွ်င္ မည္သို႔ ေျဖရမွာပါလဲဘုရား တုိတိုရွင္းရွင္းနဲ႔ နားလည္ေအာင္ ျပန္ေျပာျပႏိုင္ေအာင္ ေျဖဆိုေတာ္မူပါဘုရား၊ ဆရာေတာ္ဘုရားကို ဆရာလုပ္တာ မဟုတ္ပါဘုရား၊ အခ်ဳိ႔က ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ -
(၁) ကံ၊ ကံရဲ႔ အက်ဳိးကို ယံုၾကည္ရမယ္၊
(၂) အတိတ္ဘဝ ရိွတယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ရမယ္၊
(၃) ဘဝရဲ႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္ ရိွတယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ရမယ္ - လုိ႔ အမိန္႔ရိွပါတယ္။"

ဗုဒၶဘာသာ သမုိင္းအက်ဥ္း

ဗုဒၶဘာသာတုိ႔အတြက္ သိသင္႔သိထုိက္တဲ႔ ဗုဒၶ၀င္အက်ဥ္း (သုိ႔) ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာအက်ဥ္းေလးပါ။
သိလုိသူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္ကာ ေရးသား ပူေဇာ္လုိက္ပါသည္။

ကံကုိယံုၿပီး ဆူးပံုမနင္းပါႏွင့္

 ကံကိုယံု၍ မပံုလိုက္ပါနဲ႔ဆိုတာဟာ ကံပစ္ေရး၀ါဒတစ္ရပ္ကို ထူေထာင္ေျပာၾကားခ်င္လို႔ မဟုတ္ပါဘူး ... “ကံသာလွ်င္ ကိုယ္ပိုင္ဥစၥာရွိကုန္၏ ”
လုိ႔ျမတ္စြာ ဗုဒၵက ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တယ္ မဟုတ္ပါလား ... သို႔ေသာ္လည္း ကံကိုပစ္ပယ္ျခင္းဟာ အစြန္းတစ္ဖက္ ေရာက္သလို ကံကို
ကိုးကြယ္ျခင္းဟာလည္း အစြန္းတစ္ဘက္ေရာက္လြန္းေနပါတယ္ ...

အသက္ရွည္အလွဴ (၅) မ်ိဳး၊အသက္ရွည္ေၾကာင္း ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ (၆) ခု ႏွင့္ အသက္ရွည္နည္း ၁၀-ခ်က္

- တိရစၧာန္သတၲဝါအား တစ္နပ္စာေကြၽးေမြးျခင္းေၾကာင့္ ဘဝ တစ္ရာ အသက္ရွည္ျခင္း၊ အဆင္းလွျခင္း၊ ခြန္အားႀကီးျခင္း ခ်မ္းသာႀကီးျခင္း၊ ဥာဏ္ပညာႀကီးျခင္း အက်ိဳးငါးပါးရ၏။

- သီလမရွိေသာ ပုထုဇဥ္ကို တစ္နပ္စာ ေကြၽးေမြးလွ်င္ ဘဝ တစ္ေသာင္း ေကာင္းက်ိဳးငါးပါး ခံစားရ၏။

(၁၀၈)ကြက္ စက္လကၡဏာေတာ္မ်ား

ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကိုယ္ေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ ႏွစ္ဖက္ေသာ ေျခဖဝါးေတာ္
အျပင္တို႔၌ တေထာင္ေသာ အကန္႔၊ အကြက္ အကြပ္တံကူ၊ ပံုေတာင္း ခ်က္မႏွင့္တကြ ျဖစ္ကုန္ေသာ၊ ခပ္သိမ္းေသာအျခင္းအရာတို႔ႏွင့္ျပည့္စံု ကုန္ေသာ (၁၀၈)ကြက္ စက္လကၡဏာမ်ားမွာ---

ထီးလႈရျခင္း အက်ိဳး(၈)မ်ိဳး